-de route naar een duurzaam en toekomstbestendig dorpshuis-

Aanleiding: Van ideaal naar bittere noodzaak

Ideaal
Het bestuur van Stichting Dorpshuis Surhuizum is al een aantal jaren bezig om het dorpshuis duurzamer te maken. 
Het belangrijkste doel van ons dorpshuis is en blijft het sociaal, culturele en maatschappelijke doel. Het dorpshuis is dè ontmoetingsplaats voor alle inwoners in Surhuizum. Voor, door en met alle inwoners om elkaar te ontmoeten, leuke dingen met elkaar te doen, elkaar kennen en elkaar helpen als het nodig is. Het dorpshuis en de jeugdsoos Us Stek wordt volledig gerund door vrijwilligers.  
Het huidige bestuur en haar voorgangers hebben altijd gezorgd voor een gezonde bedrijfsvoering en exploitatie. 
Er is in de exploitatie en bedrijfsvoering van de afgelopen jaren steeds gespaard voor vernieuwingen en vervangingen. Zalen zijn gemoderniseerd en apparatuur is vervangen door energiezuiniger exemplaren. Gasfrituur en gasstel zijn vervangen door elektrische apparatuur. Begin 2022 is het bestuur op weg gegaan voor de grote investeringen: vernieuwing verwarmingssysteem en zonnepanelen op het zeer geschikte dak van het dorpshuis.

Bittere noodzaak
De jaren 2020 en 2021 hebben diepe sporen achter gelaten in onze dorpsgemeenschap: in het gebruik van ons dorpshuis en jeugdsoos en in de exploitatie daarvan. 
Qua mienskip zware jaren voor vooral de meest kwetsbare inwoners van ons dorp. Gelukkig veerde de gemeenschap in 2022 weer op en zijn de activiteiten opnieuw opgestart. Weliswaar moeizaam, want ook in Surhuizum zijn vrijwilligers afgehaakt en andere dingen gaan doen.
Onze duurzaamheidsplannen zijn in 2022 in een heel ander perspectief komen te staan. Die zijn veranderd van ideëel naar noodzakelijk. De energieprijzen rezen de pan uit in 2022. Voorlopig maken we gebruik van een vast contract met (nog) lagere prijzen, maar dat gaat onherroepelijk veranderen en wij houden ons hart vast over de energieprijzen nu en in de toekomst. Als de energie prijzen hoog blijven dan houden wij als bestuur de exploitatie niet meer gezond. Gelukkig leven we in veranderende tijden. In 2023 zijn de energieprijzen weliswaar nog hoog, maar lager dan vorig jaar. De energiekosten zijn en blijven een hoge post in de exploitatierekening van dorpshuizen.

Het project
Sinds april 2022 zijn wij in overleg met verschillende ambtenaren van onze gemeente om te komen tot een plan voor: ‘MFC De Delfeart Surhuizum ‘takomstbestindich’; de route naar een duurzaam en toekomstbestendig dorpshuis’. De samenwerking gaat prima.

Situatie beschrijving
Het gebouw van MFC Delfeart is in juridisch eigendom van de gemeente en in economisch eigendom van Stichting Dorpshuis Surhuizum.

De verduurzamingsmaatregelen vinden plaats in en aan het gebouw: 

• zonnepanelen op het dak en omvormers voor de elektriciteitsvoorziening
• vervanging van de laatste lampen door LED exemplaren.
• Hybride warmtesysteem: nieuwe cv ketel (onderhoud) in combinatie met luchtwarmtepomp, lage temperatuur radiatoren.
• CO2 gestuurde ventilatie in het gebouw (onderhoud en verbeteringen).
• Aanpassing meterkast

Zonder deze maatregelen ontstaan er problemen in de energievoorzieningen in het gebouw, zowel technisch als financieel in de exploitatie voor Delfeart. Met de investeringen wordt het gebouw up to date gebracht. De energielasten voor Delfeart (en gemeente) worden drastisch verlaagd. MFC Delfeart gebruikt nogal wat energie. Op zich is dat een goed teken want dan wordt het dorpshuis goed gebruikt. Gemiddeld gebruik de afgelopen jaren: 4000m3 gas en 10.000 kwh aan elektriciteit. Kosten ongeveer € 6000 per jaar (prijspeil 2019). Het gebouw is gelukkig goed geïsoleerd en de elektrische apparatuur is grotendeels gemoderniseerd.

Maatwerk advies
Gezien de recente stijgingen van de energieprijzen en de levensduur van de cv ketel is dit het moment om de cv ketel te gaan vervangen door toekomstbestendige en duurzame apparatuur.

Een belangrijke factor voor een ‘gezonde exploitatie’ is sturing en beheersing van de uitgaven, in het bijzonder gericht op het terugdringen van het energiegebruik. Met hulp van Doarpswurk hebben we (gratis) gebruik gemaakt van de zgn. KLIM-OP regeling van provincie Fryslân. Daarmee kunnen kleine maatschappelijke vastgoedeigenaren in Fryslân voor het verduurzamen van hun gebouwen voor kennis en expertise terecht bij dit ‘ontzorgingsprogramma’. Energie Inspectie Leeuwarden heeft begin 2022 een (nieuwe) energiescan gedaan en ons voorstellen aangereikt via een maatwerkadvies. Een belangrijke doelstelling was een zo groot mogelijke afname van CO2 en een grote besparing op de energielasten. Zo kan het Dorpshuis de kosten voor de gebruikers in de nabije toekomst op een aanvaardbaar niveau houden en ook nog laagdrempelige sociale activiteiten blijven organiseren met de inwoners en verenigingen in het dorp.

Vanuit het Maadwerk Advies hebben we samen met de gemeente gekozen voor een aantal verduurzamingspakketten. De geschatte investering (begrotingcijfers) bedraagt € 85.000 excl. btw. Met de investering verwachten wij dat we de energielasten naar bijna nul terug kunnen brengen. 

Het zijn cijfers van voorjaar 2022. Om reden van prijsstijgingen en onzekere tijden daarin, waren we uitgegaan van een investeringsbedrag van ± € 100.000 incl. Dat is een flink bedrag waarvoor we veel donaties van andere partijen nodig hebben om tot een sluitend dekkingsplan te komen.

Aanvragen donaties van andere partijen
In het najaar van 2022 hebben we bij diverse overheden, fondsen en financiële instellingen een aanvraag ingediend voor een bijdrage in de investeringskosten. Dat is allemaal goed gelukt. De afgelopen maanden hebben onderstaande partijen ons een bijdrage toegezegd.

Iepen Mienskips Fûns Provincie Fryslân € 30.444
Gemeente 8K onderhoud en verduurzaming MJOP € 24.000
ISDE € 2.850
Aantal uren zelfwerkzaamheid à € 10,80 € 1.980
Donaties van fondsen
- Oranjefonds in samenwerking met Regiobank € 15.000
- VSB fonds € 5.000
- NAM € 9.000
- P.W. Janssen’s Friesche Stichting € 2.500
- Rabobank verduurzaming vastgoed € 8.000
Reserve Investering en onderhoud Delfeart € 6.910
Totale investeringsbudget incl btw €105.684

We zijn natuurlijk heel blij met de toezeggingen van bovengenoemde partijen. Het laat zien dat ze het welzijn van inwoners belangrijk vinden en bereid zijn om daar samen met vrijwilligers in te willen investeren.

Uitvoering project
Omdat de geplande investering nu financieel gedekt is, zijn we samen met de gemeente aan de slag om tot uitvoering van het project te komen. Dat betekent dat er een zogenaamde uitvraag opgesteld wordt voor bedrijven om offertes te leveren. Dat is intussen ook gebeurd en we zijn blij dat DRS Installatietechniek bv de uitvoering in handen neemt: een regionaal deskundig bedrijf, zodat de werkgelegenheid in de regio blijft en dat het een investering is in de regionale economie. De offerte blijft binnen het begrote investeringsbedrag.

We verwachten dat in de verdere loop van 2023 de werkzaamheden ter hand worden genomen. Afronding werkzaamheden 31 december 2023 is de verwachting.